اختلال اضطراب اجتماعی یا فوبیای اجتماعی یکی از اختلالات روانی شایع است که در آن فرد دچار ترس شدید از مواجه شدن با شرایط اجتماعی است. این اختلال می ‌تواند، تاثیرات شدیدی به خصوص در امور اجتماعی و شغلی بر زندگی فرد داشته باشد.

علائم اختلال اضطراب اجتماعی شامل اضطراب، ترس، شرم، احساس خجالت، عدم حضور در جمع، ترس از مورد نقد و انتقاد قرار گرفتن و اجتناب از شرایط اجتماعی است. این علائم ممکن است در موقعیت‌ های خاصی مانند سخنرانی در جمع، پذیرایی از مهمانان، شرکت در جشن‌ ها و مراسم، ملاقات با افراد جدید و یا مواجه شدن با مسائل اجتماعی رخ دهند.

برای درمان اختلال اضطراب اجتماعی می ‌توان از روش‌ های مختلفی از جمله درمان‌ های دارویی، روان ‌درمانی و ترکیبی از این دو استفاده کرد. همچنین، مشاوره و آموزش تکنیک‌ های مدیریت استرس و اضطراب می ‌تواند بسیار مفید باشد.

درک و شناخت اختلال اضطراب اجتماعی و ارائه روش ‌های درمانی مناسب می ‌تواند به بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به این اختلال کمک کند. بهترین روش برای مقابله با این اختلال، شناخت علائم و درمان به موقع آن است.

علت بوجود آمدن اختلال اضطراب اجتماعی در افراد چیست؟

:برخی از عوامل ایجاد اختلال اضطراب اجتماعی عبارت هستند از:

• عوامل ژنتیکی: گاهی برخی از عوامل ژنتیکی در بروز اختلال اضطراب اجتماعی نقش دارند.
• تجربیات زندگی: تجربیاتی مثل تجربه‌ ی شکست و یا آزمون ‌های اجتماعی ناکام، به عنوان یکی از دلایل بوجود آمدن این اختلال برشمرده می ‌شوند. این تجربیات می ‌توانند باعث ایجاد ترس و نگرانی در برابر شرایط اجتماعی شوند.
• تفکرات منفی: افرادی که در مورد خود، دیگران و شرایط اجتماعی تفکرات منفی دارند، به احتمال زیاد از اختلال اضطراب اجتماعی رنج می ‌برند.
• شیوه‌ های یادگیری: شیوه‌ های نادرست یادگیری، می ‌توانند باعث ایجاد ترس و نگرانی در برابر شرایط اجتماعی شوند.

انواع اضطراب و استرس اجتماعی

استرس اجتماعی یکی از اختلالات روانی شایع است که به صورت ناگهانی و یا در پاسخ به وقایع اجتماعی شدید ممکن است رخ دهد. برخی از انواع اضطراب اجتماعی عبارتند از:

۱. اضطراب فراگیر اجتماعی: این نوع اضطراب اجتماعی، شامل ترس از هرگونه فعالیت اجتماعی از جمله ملاقات با افراد جدید، شرکت در مراسم عروسی و مراسم مذهبی و یا حتی شرکت در کلاس ‌های درسی می شود.

۲. اضطراب اجتماعی محدود شده: این نوع اضطراب اجتماعی ممکن است در موقعیت های خاص اجتماعی مانند صحبت کردن با یک نفر خاص یا ارائه یک کار در جلسه کاری به وجود بیاید.

۳. اضطراب فراگیر خجالتی: این نوع اضطراب بیشتر به دلیل نگرانی از برخورد با افراد در شرایط معمول، مانند سخنرانی در مجمع، بحث در جمع، یا شرکت در جمع های اجتماعی رخ می دهد.

۴. اضطراب اجتماعی پیشرفته: این نوع اضطراب ممکن است با تجربه‌ های بد اجتماعی قبلی در ارتباط باشد و معمولاً شدیدتر از دیگر انواع این نوع اضطراب است.

نشانه های رفتاری و هیجانی هراس اجتماعی

نشانه ‌های رفتاری و هیجانی هراس اجتماعی عبارتند از:

• اجتناب از موقعیت ‌های اجتماعی: فرد ممکن است از موقعیت‌ های اجتماعی مانند جمع‌ های بزرگ، مراجعه به محل کار یا مدرسه، شرکت در جشنواره ‌ها و مراسمات، و حتی استفاده از حمام‌ های عمومی اجتناب کند.
• اضطراب و نگرانی شدید: فرد ممکن است احساس نگرانی و ترس شدیدی در مواجه با موقعیت ‌های اجتماعی داشته باشد. این اضطراب ممکن است با عرق‌ ریزی، لرزش، تپش قلب، تنگی نفس و گیجی همراه باشد.
• انزوا: در این حالت فرد ممکن است احساس کند در محل هایی که مردم در آنجا حضور دارند، کمتر باید شرکت کند و ترجیح دهد در خانه بماند.
• عدم توانایی در برقراری ارتباط اجتماعی: فرد ممکن است با مشکلاتی مواجه باشد که باعث می ‌شود نتواند با دیگران به خوبی ارتباط برقرار کند. این مشکلات شامل ناتوانی در برقراری تماس چشمی، بیان دغدغه‌ ها و نگرانی ‌های شخصی، ناتوانی در شنیدن و درک نظرات دیگران و افراد جدید، و ناتوانی در شرکت در گفتگو های گروهی است.
• خجالت‌زدگی: فرد ممکن است احساس خجالت و ناامیدی در موقعیت‌ های اجتماعی داشته باشد. این ممکن است به خاطر احساس ترک شدن و ترس از نقد دیگران باشد.

عوارض و پیامدهای منفی اختلال اضطراب اجتماعی چیست؟

برخی از مهم ترین عوارض و پیامد های منفی اختلال اضطراب اجتماعی به شرح زیر می باشند.

• ایجاد مشکلات در روابط اجتماعی: افراد مبتلا به این اختلال ممکن است به دلیل ترس و اضطراب بیشتر در مواجه شدن با موقعیت ‌های اجتماعی، دچار مشکلاتی در برقراری روابط با دیگران شوند.
• ایجاد محدودیت ‌ها در فعالیت‌ های روزمره: یکی از پیامد های منفی اختلال اضطراب های اجتماعی، ایجاد محدودیت در فعالیت های اجتماعی است. گاهی افرادی که با این اختلال مواجه هستند، در انجام فعالیت‌ های روزمره خود محدود شوند و از شرکت در فعالیت ‌های اجتماعی مانند رفت و آمد به مکان ‌های عمومی، مراسمات و جشن ‌ها خودداری کنند.
• ایجاد مشکلات در کار و تحصیل: افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی ممکن است به دلیل ترس و اضطراب زیاد در مواجه شدن با موقعیت‌ های اجتماعی، در محیط کار یا تحصیلی با مشکلاتی روبرو شوند که ممکن است منجر به مشکلات روانی و اجتماعی بیشتر شوند.

ریشه استرس اجتماعی در عوامل مختلفی مانند ژنتیک، شخصیت، تجربیات کودکی و محیط اجتماعی فرد در زمان رشد و توسعه او می ‌تواند باشد. برخی از افراد ممکن است به دلیل وراثت و ژنتیک، نسبت به بقیه سریع ‌تر درگیر اضطراب اجتماعی شوند. همچنین، افراد با شخصیت‌ های نگران و مستعد به اضطراب، بیشتر در معرض بروز استرس اجتماعی هستند.

علاوه بر این، تجربیات کودکی نیز می‌ تواند نقش مهمی در شکل‌ گیری استرس و اضطراب داشته باشد. برخی از تجربیات مانند تجربه شکست عاطفی، آزار و اذیت های دوران مدرسه، یا از دست دادن فردی نزدیک، ممکن است باعث شدید شدن این نوع اضطراب در بزرگسالی شود.

همچنین، محیط اجتماعی و روابط فرد با دیگران نیز می‌ تواند نقشی در بروز و شدت اضطراب اجتماعی داشته باشد. فردی که در محیطی با روابط اجتماعی ضعیف و عدم حمایت اجتماعی حضور دارد، ممکن است بیشتر در معرض اضطراب اجتماعی قرار گیرد.

درمان اضطراب اجتماعی برای هر فرد باید به صورت منحصر به فرد و با توجه به نیاز های او انجام شود. بنابراین، برای درمان این نوع اضطراب، تعامل موثر بین تراپیست و بیمار بسیار حائز اهمیت است تا بتوان بهترین روش درمانی را برای هر فرد تعیین کرد.